ពិធីបុណ្យវិសាខាបូជាត្រូវបានរៀបចំ នៅមុខប្រាសាទអង្គរវត្ដយ៉ាងមហាអធិកអធម
រណ៍សៀមរាប ដោយមានមន្ដ្រីអ្នកមុខអ្នកការ អាជ្ញាធរខេត្ដ ស្ថាប័ននានា ព្រះសង្ឃ និងប្រជាពលរដ្ឋរាប់ម៉ឺននាក់ចូលរួមគគ្រឹកគគ្រេងទៅតាមបែបបទព្រះពុទ្ធ សាសនា ។ពិធីនេះមានព្រះសង្ឃនិមន្ដរាប់បាត្រចំនួន ២.៥៥៤អង្គ មកពីបណ្ដាខេត្ដនានាទូទាំង
ប្រទេស ប៉ុន្ដែបើតាមលោកវណ្ណ ប៊ុណ្ណា ប្រធានមន្ទីរធម្មការ និងសាសនាបានឱ្យដឹង ថាមានព្រះសង្ឃមកលើសចំនួនតម្រូវការ រហូតដល់ជាង៣០០អង្គឯណោះ ។
នៅបរិវេណពិធីមានសង់រោងទិស៨ទិស តំណាងឱ្យ ខេត្ដ-រាជធានីទាំង២៤នៃព្រះរាជា
ណាចក្រកម្ពុជា រោងទិសនីមួយៗមានលេងភ្លេងពិណពាទ្យ និងសូត្រធម៌ផងដែរ ។នៅក្នុងពិធីនេះគេសង្កេតឃើញមានការ អញ្ជើញចូលរួមជាអធិបតីពីសំណាក់លោក មិន
ឃិន រដ្ឋមន្ដ្រីក្រសួងធម្មការ និងសាសនា លោកថោង ខុន រដ្ឋមន្ដ្រីក្រសួងទេសចរណ៍
លោកស៊ូ ភិរិន្ទ អភិបាលខេត្ដ និងអភិបាលរង ព្រមទាំងមន្ដ្រីអ្នកមុខអ្នកការជាច្រើនរូប ទៀត ។
ស់អ្នកស្រាវជ្រាវរកឃើញអំបូរជនជាតិខ្មែរ១ក្រុមកំពុងរនៅប្រទេសចិន
អ្នកស្រាវជ្រាវវប្បធម៌ និងអរិយធម៌ខ្មែរ បានរកឃើញជនជាតិអំបូរខ្មែរ
មួយក្រុមកំពុងរស់នៅប្រទេសចិនសព្វថ្ងៃនេះ។
អគ្គលេខាធិការនៃរាជបណ្ឌិតសភាកម្ពុជា លោកបណ្ឌិត ស៊ុំ ឈុំប៊ុន
អ្នកស្រាវជ្រាវអំពីមត៌កវប្បធម៌ អរិយធម៌ខ្មែរ និងតំបន់អាស៊ី
មានប្រសាសន៍ប្រាប់អ្នកយកព័ត៌មានវិទ្យុអាស៊ីសេរី លោក ឱម ឧត្ដម
នៅថ្ងៃទី២៦ មេសានេះ ថា ក្រុមជនជាតិអំបូរខ្មែរដែលកំពុងរស់នៅ
តំបន់ស៊ីសងផាណា រហូតមកទល់នឹងពេលនេះ ប្រហែលជាត្រូវព្រះ
មហាក្សត្រខ្មែរសម័យដើម បញ្ជូនទៅកាន់ប្រទេសចិនក្នុងអំឡុងចុង
សតវត្សទី១៣ នៃគ្រិស្តសករាជ គឺប្រហែលជានៅចុងសម័យកាលអង្គរ។
លោកបណ្ឌិត ស៊ុំ ឈុំប៊ុន បានបញ្ជាក់ថា ៖ «ស្ដេចខ្មែរក៏ឲ្យហ្ម ដំរី
២គ្រួសារ ទៅជួយថែទាំដំរី ក្រោយមកស្ដេចខ្មែរដឹងថា ស្ដេចជីងហុង
ហ្នឹងចូលចិត្តម្ហូបខ្មែរ ក៏ចាត់ឲ្យគ្រួសារ ២គ្រួសារទៀតមកជួយម្ហូបខ្មែរ
ឲ្យស្ដេចជីងហុងហ្នឹង។ អ៊ីចឹងហើយបានគាត់ថា ដូនតាគាត់ ៤គ្រួសារ
ហ្នឹងគឺមកពីកម្ពុជា មកនៅហ្នឹង(ចិន)។ ភូមិគាត់ហ្នឹងឥឡូវមានគ្នាប្រ
ហែលជិត ១ពាន់នាក់ ហើយគាត់និយាយភាសាខ្មែរសម័យមុនមួយ
ម៉ាត់ៗដែលគាត់នៅចាំ»។លោក ស៊ុំ ឈុំប៊ុន មានប្រសាសន៍បញ្ជាក់
បន្ថែមទៀតថាការបញ្ជូនជនជាតិខ្មែរឲ្យជួយថែទាំដំរី និងធ្វើម្ហូបអាហារខ្មែរ
សម្រាប់ស្ដេចនៅតំបន់ស៊ីសងផាណានៅពេលនោះ គឺដោយសារតែខ្មែរ
និង ចិន មានចំណងមិត្តភាពជាមួយគ្នាក្នុងការធ្វើចម្បាំងនឹងជនជាតិតៃ
ដែលក្រោយមកក្លាយជាថៃបច្ចុប្បន្ននេះ។
អគ្គលេខាធិការនៃរាជបណ្ឌិតសភាកម្ពុជា បណ្ឌិត ស៊ុំ ឈុំប៊ុន ថ្លែងបន្តថា រាជបណ្ឌិតសភាកម្ពុជាដែលជាស្ថាប័នស្រាវជ្រាវជាន់ខ្ពស់មួយនៅ កម្ពុជា នឹងបញ្ជូនអ្នកស្រាវជ្រាវទៅធ្វើការសិក្សាអំពីក្រុមជនជាតិខ្មែរ ដែលកំពុង
រស់នៅទីនោះនៅពេលខាងមុខឆាប់ៗនេះ៕
ជីវិតអ្នករស់នៅលើគំនរសំរាម
កាលពីថ្ងៃទី 12 ខែ មករា ឆ្នាំ 2010 កន្លងទៅថ្មីៗ នេះរូបខ្ញុំបាទរួមជាមួយក្រមការងារបានចុះទៅយកពត៍មាននៅតំបន់
មួយ នៅជាយក្រុងព្រះសីហនុ ដែលស្ថិត ភូមិបិទត្រាង
ឃុំបិទត្រាង សង្កាត់រាម ខណ្ខ័ព្រៃនប់ ខេត្តព្រះសីហនុ។
ទីនោះ គឺជាកន្លែងចាក់សំរាមដ៏ធំមួយសំរាប់ ក្រុងព្រះសីហនុ
ហើយ ក៍ជាន្លែងដែលសំបូរទៅដោយអ្នករើសសំរាម ផងដែរ
ហើយពួកគាត់បាន សង់ជាផ្ទះ នៅលើគំនរសំរាមតែម្តង
ដែលសុទ្ធសឹងតែជាអ្នកក្រីក្រ ក្នុងចំនោមពួកគេមាន
គ្រួសារ ខ្លះជាអ្នកចំណាក ស្រុក
និង គ្រួសារ ខ្លះ បានរស់នៅទីនេះរយះយូរមកហើយ
ដោយសាតែបញ្ហា ជីវភាព គ្រួសារ
តំរូវអោយពូក
បើតាមសំដីផ្ទាល់របស់ អ៊ុំ ស្រីម្នាក់
ឈ្មោះ វ៉ុល សំអឿន ដែលជាមេក្រុម
ប្រចាំការនៅទីនោះបានប្រាប់ក្រុម
អ្នកយកពត៍មាន យើងខ្ញុំ ថា រូបគាត់
ផ្ទាល់មករស់ នៅទីនេះ តាំងតែពីឆ្នាំ ២០០២ ម្លះ?
កាលពីតំបូងឡើយ
មានតែប៉ន្មានគ្រួសារទេប៉ុន្តែពេលនេះ
មានរហូតដល់ទៅ ចំនួន
18 គ្រួសារ ស្មើនឹង 96 នាក់ ។ ក្នុង
ចំនោម ពួកគាត់ស្ត្រីមានចំនួនច្រើន
ជាង បុរស ហើយចែកជាបីក្រុមទៀត
ដោយធ្វើការប្តូរវេនគ្នា ក្នុងការរើស
សំរាមគឹងាយស្រួល ដើម្បីកុំអោយ
មានការឈ្លោះទាស់ទាញគា្នជារាល់ថ្ងៃគាត់ធ្វើការ
តាំងពីព្រលឹមទ់ព្រលប់ ហើយត្រូវជួបនូវផលលំបា
កជាច្រើនមានដូចជា ខ្វះចំណីអាហារ ការបិរភោគ
មិនបានគ្រប់គ្រាន់ ថ្ងៃខ្លះ
រកបានតិច និងចំណាយកំលាំងច្រើន និង ពេលរដូវវស្សា
មានភ្លៀងមកដល់ធ្វើពួកគាត់ មានការលំបាកក្នុងការកកាយ
រក វត្ថុ ទាំងនោះ ។ ចំនែកពេលរដូវប្រាំងវិញត្រូវនូវជួប
បញ្ហាខ្វះ ទឹកស្អាតសំរាប់់ប្រាស់ ដោយធ្វើដំណើរទៅ
ផ្លូវឆ្ងាយដើម្បីដកទឹក និង ប្រឈមមុខបញ្ហាសុខភាព ។
ស្របជាមួយគ្នានេះដែរក៍ មានអង្គការ ចំនួនពីរបានចុះទៅ
ដល់ទីនោះ សំរាប់ជួយដល់ពួកគាត់ គឺមានអង្គការ
ភាពញញឹមនៃកុមារ និង អង្គការសារិកា។
អង្គការ ភាពញញឹមនៃកុមារ បានជីកអណ្តូងទឹកស្អាត
សំរាប់អ្នករស់នៅទីនោះ ប៉ុន្តែពេលនេះ អណ្តូងគឺមិនអាច
ប្រើប្រាស់បានទេ ដោយសារមាន
សំរាមច្រើនពេកនៅហ៊ុមព័ទ្ធកន្លែង
នោះ ។ បើតាមសំដីលោក
ពូមា្នក់ ឈ្មោះ ដេត ដែលរូបគាត់គឺ
ជាបុគ្កលិកម្នាក់ ដែលធ្វើការនៅ
ក្នុងអង្គារ ភាពញញឺមនៃកុមារ បានរៀបរាប់ថា
រូបគាត់បានមក
អស់រយះពេលប្រមាណជា ៧ឆ្នាំ
មកហើយ រូបគាត់តែងតែ មកទីនេះ ជារៀងរាល់សបា្តស្តហ៍
ដើម្បីសាក
ស្រាយរាល់ បញ្ហាទុក្ខលំបាក ដែល
ពួកគាត់ជួប និងម្យ៉ាងទៀតគាត់បាន
ជួយដល់កេ្មងៗ ទាំងនោះដោយបាន
បញ្ជូនពួកគេអោយទៅសាលារៀន
នៅសាលារដ្ធទៀតផង ទទឹងនឺង
នោះក៍បានបន្តជួយ រហូតដល់ បាន
បញ្ចប់ថ្នាក់ទី១២ រកការងារបានធ្វើ
រៀបការរួច អាច ប្រកបរបរចិញ្ចឹម
ជីវិត ទើបងអ្គការ ឈប់ជួយ៕